Możliwości unijnej pomocy finansowej dla producentów pieczarek

I.

Unia Europejska wprowadziła program wsparcia finansowego dla wspólnego rynku owoców i warzyw. Na mocy ROZPORZĄDZENIA RADY (WE) NR 2200/96 do grupy tej należą także producenci grzybów.

II.

Unia przewiduje wsparcie dla dwojakiego rodzaju podmiotów:

1. Wstępnie uznane Grupy Producentów owoców i warzyw.

2. Uznane Organizacje Producentów owoców i warzyw lub ich zrzeszenia.

Pomoc dla wstępnie uznanej Grupy Producentów jest udzielana w węższym zakresie i jest przeznaczona w głównej mierze na rozwój Grupy Producentów i przekształcenie jej w Organizację Producentów, która otrzymuje pomoc finansową w szerszym zakresie.
Pomoc przeznaczona dla Organizacji Producentów ma na celu miedzy innymi: dostosowanie popytu na produkt do podaży, obniżanie kosztów produkcji, poprawienie jakości produktów oraz wspieranie zasad uprawy korzystnych dla środowiska.

III.

Aby uzyskać dofinansowanie producenci muszą zorganizować się w Grupę Producentów grupa musi uzyskać status wstępnego uznania nadany przez marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę i spełnić szereg wymogów miedzy innymi zyskać osobowość prawną zakładając; spółdzielnię, spółkę z o.o., stowarzyszenie, albo zrzeszenie. W ten sposób zorganizowana grupy. Minimalna ilość zorganizowanych w Grupie członków - producentów musi wynosić co najmniej pięciu a cała Grupa musi posiadać produkcję towarową na poziomie 50 000 euro. 

IV.

Wstępnie uznane Grupy Producentów owoców i warzyw otrzymują środki w celu wsparcia dochodzenia do statusu uznanej Organizacji Producentów. Wsparcie dla Grup przewidziane jest w dwojakim charakterze:

1.na pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej

2. na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.

AD.1.
Unijna pomoc finansowa pokrycie kosztów związanych z utworzeniem grupy producentów i prowadzeniem działalności administracyjnej przyznawana jest na okres trwania „planu dochodzenia do uznania”. Plan ten może być obliczony na co najwyżej pięć lat. Kwoty pomocy obliczane są na podstawie rocznej wartości produktów sprzedanych grupy.

W przypadku gdy wartość produktów sprzedanych przez grupę nie przekracza 1 mln euro wsparcie wynosi:

5% w pierwszym roku,
5% w drugim roku,
4% w trzecim roku,
3% w czwartym roku,
2% w piątym roku

Jeśli Grupa w skali roku sprzedaje produkty o wartości przekraczającej 1 mln euro, to odpowiednio:

2,5% w pierwszym roku,
2,5% w drugim roku,
2,0% w trzecim roku,
1,5% w czwartym roku,
1,5% w piątym roku,

AD.2.
Pomoc finansowa na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania, refundowana jest w 50% ze środków UE i 25% z budżetu krajowego. Grupa producentów pokrywa 25% kwalifikowanych kosztów inwestycji a pozostała część tj. 75% pokrywane są ze środków unijnych i budżetowych.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 30 grudnia 2005 r. kwalifikowanymi kosztami inwestycji są koszty:

a) budowy budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży - zgodnie z kosztorysem inwestorskim;
b) zakupu budynków oraz budowli przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży;
c) rozbudowy, przebudowy i remontu budynków oraz budowli, o których mowa w pkt b, połączonych z ich adaptacją i modernizacją, przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży - zgodnie z kosztorysem inwestorskim;
d) infrastruktury technicznej i technicznego wyposażenia budynków oraz budowli - zgodnie z kosztorysem inwestorskim;
e) zagospodarowania terenu w zakresie niezbędnym do zapewnienia właściwego dojazdu, eksploatacji i zabezpieczenia inwestycji - zgodnie z kosztorysem inwestorskim;
f) zakupu gruntu przeznaczonego pod budowę budynków i budowli oraz zagospodarowania terenu w zakresie, o którym mowa w pkt e, w części nieprzekraczającej 10 % kwalifikowanych kosztów całej inwestycji;
g) zakupu narzędzi oraz zakupu i instalacji maszyn oraz urządzeń przeznaczonych do przechowywania, magazynowania lub przygotowania owoców lub warzyw do sprzedaży, w szczególności przeznaczonych do ich mycia, czyszczenia, sortowania, pakowania lub konfekcjonowania;
h) zakupu środków transportu, w tym środków transportu wyposażonych w chłodnie oraz urządzenia do regulowania atmosfery, z wyłączeniem zakupu samochodów osobowych i innych środków transportu przeznaczonych do przewozu osób;
i) związane z przygotowaniem i realizacją inwestycji, o których mowa w pkt a-h, w wysokości nieprzekraczającej 12 % kosztów kwalifikowanych całej inwestycji, obejmujące koszty:
- przygotowania dokumentacji:
A technicznej,
B ekonomicznej: kosztorysów, analiz ekonomicznych i projektów inwestycji,
- zaświadczeń, pozwoleń, opłat i dokumentacji związanej z ich uzyskaniem,
- nadzoru urbanistycznego, architektonicznego i budowlanego,
- usług geodezyjnych,
- usług dotyczących zarządzania inwestycją.

V.

Pozytywne przeprowadzenie przez Grupę Producentów planu dochodzenia do uznania otwiera jej drogę do osiągnięcia statusu Organizacji Producentów. Organizacja by uzyskać unijne wsparcie finansowe musi zdobyć status uznania nadawany przez marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę Organizacji.
Organizacja taka musi mieć osobowość prawną, zrzeszać co najmniej pięciu członków, oraz posiadać produkcję towarowa na poziomie minimum 100 000 euro.
Organizacja przyjmuje statut który wyznacza jej zasady działania i cele. Są to między innymi:

- zapewnienie planowanej i zbieżnej z popytem produkcji
- promowanie koncentracji podaży i wprowadzanie na rynek produktów wytwarzanych przez jej członków
- obniżenie kosztów produkcji
- promowanie zasad uprawy i technologii korzystnych dla środowiska

W celu zrealizowania zadań statutowych Organizacja wyznacza programy operacyjne które są finansowane z funduszu operacyjnego. Fundusz operacyjny każdej Organizacji jest opłacany w połowie ze składek wspólników – producentów a w połowie ze środków unijnych.

VI.

Uznana Organizacja Producentów może korzystać z dwóch rodzajów pomocy wspólnotowej:

1.pomocy finansowej na dofinansowanie funduszu operacyjnego przeznaczonego na realizację programu operacyjnego
2.pomocy finansowej z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży.

AD. 1.
Jak już wspomniano wyżej Organizacja Producentów chcąca pozyskać wsparcie unijne jest zobowiązana do opracowania corocznego programu operacyjnego i prowadzenia funduszu operacyjnego. Podstawą określenia kwoty pomocy finansowej na dany rok realizacji programu operacyjnego jest wysokość wydatków poniesionych z funduszu operacyjnego na realizację programu operacyjnego oraz wartość produktów sprzedanych, wytworzonych przez członków organizacji producentów owoców i warzyw w okresie referencyjnym. Okres referencyjny to rok ubiegły albo średnia z ostatnich trzech lat prowadzenia działalności przez Grupę bądź Organizację.

Pomoc finansowa dla uznanych organizacji producentów jest równa wysokości składek wpłaconych przez członków Organizacji, nie może jednak przekroczyć mniejszej z następujących kwot:

- 4,1% wartości produktów sprzedanych,
- 50% zatwierdzonych lub faktycznie poniesionych wydatków na realizację programu operacyjnego.

Opcjonalna zawartość programów operacyjnych na mocy Rozporządzenia Komisji (WE)NR 1433/2003 może uwzględniać:

a. W przypadku maksymalnie 10 lat w odniesieniu do jednego rodzaju działalności, koszty szczególne np:
- środków na rzecz poprawy jakości, w tym kwalifikowanego materiału siewnego, grzybni i roślin.
b. Koszty ogólne związane z funduszem czy programem operacyjnym w sposób szczególny (Łącznie z kosztami zarządzania i pracowniczymi, kosztami opracowywania sprawozdań i szacunków; z kosztami prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz zarządzania rachunkowością).
c. Inwestycje w środki transportu wyposażone w chłodnie oraz urządzenia do regulowania atmosfery.
d. Dodatkowe koszty transportu zewnętrznego, w zestawieniu z kosztami drogowego transportu rzeczy, poniesione w przypadku korzystania z transportu kolejowego i/lub drogą wodną w ramach środka mającego na celu ochronę środowiska, ustanowione przez Państwa Członkowskie według stawki ryczałtowej za kilometr.
e. Koszty posiedzeń i programów szkoleniowych, związanych z wdrażaniem działań programu operacyjnego, łącznie z dziennymi dietami uczestników obejmującymi koszty przejazdu i zakwaterowania (w stosownych przypadkach, według stawki ryczałtowej).
f. Promocja ogólna i promocja oznakowań jakościowych.
g. Promocja marek/znaków towarowych organizacji producentów.
h. Urządzenia używane.
i. Niezabudowane grunty, w przypadku gdy ich nabycie jest niezbędne w celu zrealizowania inwestycji przewidzianej w programie.
j. Opłaty finansowe zgodnie z warunkami ustanowionymi w regule nr 3 rozporządzenia (WE) nr 1685/2000. Są to między innymi: opłaty bankowe przy prowadzeni u kont, opłaty za porady prawne, usługi notarialne, finansowe, audytorskie, wydatki związane ze sporami sądowymi i inne
k. Kupno nieruchomości, zgodnie z warunkami ustanowionymi w pkt 2.1, 2.2 i 2.3 reguły 6 rozporządzenia (WE) nr 1685/2000.
l. Inwestycje lub działalność w indywidualnych gospodarstwach, pod warunkiem że przyczyniają się one do osiągnięcia celów programu operacyjnego.


AD.2.
Drugim rodzajem wsparcia unijnego dla Organizacji Producentów jest pomoc finansowa z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży. Ta pomoc jest rodzajem działalności interwencyjnej na rynku owoców i warzyw.

Owoce i warzywa nieprzeznaczone do sprzedaży mogą być przeznaczone na następujące cele:

- bezpłatna dystrybucja
- bezpośrednie skarmienie zwierząt
- przetworzenie na spirytus
- biodegradacja lub kompostowanie

System wsparcia obejmuje w tym przypadku trzy rodzaje pomocy:

- Rekompensaty wypłacane są w stosunku do ilości owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, zaś ilość tych owoców i warzyw nie może przekraczać 10% sumy, ilości produkcji sprzedanej lub przetworzonej przez OP oraz produkcji przekazanej do bezpłatnej dystrybucji.

- pomoc z tytułu kosztów pakowania i sortowania wypłacana jest do każdej tony owoców i warzyw przekazanych do bezpłatnej dystrybucji, posortowanych i zapakowanych w opakowania nie większe niż 25 kg (≤ 25kg);

- pomoc z tytułu transportu jest to zryczałtowana kwota wypłacana w stosunku do wszystkich owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, będących przedmiotem transportu w ramach ich bezpłatnej dystrybucji. rekompensaty finansowej za nie przeznaczenie owoców i warzyw do sprzedaży.

Rekompensaty są jednostkowe ustalane przez UE dla każdego gatunku owoców i warzyw i dla każdej kampanii handlowej.



Opracowania na zlecenie Sylvan Polska sp. z o.o. dokonał:

Piotr Byczkowski
doradca prawny przy
Audyt Acme Sp. z o.o.
Ul. Lecha 1c
62-200 Gniezno
Tel.: 061 424 18 62

Podstawa prawna:

Prawo wspólnotowe:
- ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 2200/96
- ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1432/2003
- ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1433/2003

Prawo krajowe:
- USTAWA z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego
- ROZPORZĄDZENIE Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie wysokości krajowych środków finansowych przeznaczonych na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania z dnia 5 stycznia 2006 r.
- ROZPORZĄDZENIE Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania z dnia 30 grudnia 2005 r.